VALDUVIS – kort voor ‘valorisatie van duurzaam gevangen vis’ – is een tool om de duurzaamheid van visserijactiviteiten te meten en zichtbaar te maken aan de hand van een duurzaamheidsster. Hierbij wordt duurzaamheid in zijn geheel in beschouwing genomen door duidelijk onderscheid te maken tussen de ecologische, sociale en economische duurzaamheid.
Ecologische duurzaamheid heeft betrekking op de directe en indirecte impact van de visserij op het ecosysteem. In VALDUVIS zijn momenteel 5 ecologische indicatoren opgenomen: bodemberoering, visbestand, seizoen, vangstproces en brandstofverbruik.
Sociale duurzaamheid verwijst naar de sociale situatie waarin de vissers zich bevinden, en bij uitbreiding ook alle werknemers in de verschillende takken van de visserijsector. In VALDUVIS zijn momenteel 3 sociale indicatoren opgenomen: Welzijn en Welbevinden, Veiligheid en Guardians of the Sea.
Economische duurzaamheid verwijst naar de economische performantie van de visserijbedrijven en de visserijsector in haar geheel. In VALDUVIS zijn momenteel 2 economische indicatoren opgenomen: financiële stabiliteit en visserij-inspanning.
VALDUVIS doet een beroep op bestaande, officiële en gecontroleerde gegevens (o.a. het elektronisch logboek, boekhoudkundig uittreksel) om de duurzaamheidsscores te berekenen. Dit maakt het systeem betrouwbaar, goedkoop en eenvoudig te implementeren.
Duurzaamheidsscores
Met VALDUVIS kunnen duurzaamheidsscores op verschillende niveaus berekend worden. Deze aanpak is uniek: in andere systemen wordt het vaartuig zelf beoordeeld (en dat meestal voor 1 soort in 1 of enkele gebieden) en krijgt het steeds dezelfde duurzaamheidsscore. In VALDUVIS is dat anders. Zo worden er bijvoorbeeld parameters gebruikt als ‘aantal geviste uren per visreis’ om de indicatoren ‘brandstofverbuik’ en ‘bodemimpact’ te berekenen. Deze parameters hangen samen met de keuze van de visgrond, weersomstandigheden, etc. en kunnen verschillen dus van reis tot reis.
Er kunnen vier verschillende niveaus worden onderscheiden waarop VALDUVIS relevante uitspraken kan doen over duurzaamheid.
Het eerste niveau is, zoals hierboven beschreven, de visreis. Dit stelt de visser in staat om duurzaamheidsscores te vergelijken tussen visreizen of met collega-vissers of referentiegroepen (op basis van vlootsegment, vangsttechniek, etc.). Duurzaamheidsscores kunnen ook op vaartuigniveau worden weergegeven, vb. over een langere periode aan de hand van gemiddelden. Door het poolen van vaartuiggemiddelden kan dan weer een uitspraak worden gedaan over de duurzaamheid van een groep vaartuigen (vlootsegment). Het vierde niveau komt overeen met de hele vloot. VALDUVIS als monitoringsinstrument volgt de verduurzaming van de vloot op (zie ‘Toepassingen van VALDUVIS‘).
VALDUVIS duurzaamheidsster
VALDUVIS werd ontwikkeld voor een diverse groep gebruikers: vissers, visserijorganisaties, overheden, onderzoekers, visverwerkers en -handelaars en op termijn zelfs de consument. Dat betekent dat communicatie moet worden afgestemd op deze verschillende eindgebruikers, zodat informatie zo helder mogelijk kan worden overgebracht. De basisweergave van de duurzaamheidsscores gebeurt in een duurzaamheidsster, aangepaste grafieken die trends weergeven worden nog ontwikkeld.